Boerenerven.

Als we lezen over de geschiedenis en de architectuur van onze gemeente Leusden,dan is het karakteristieke voor deze gemeente de diversiteit van het landschap. Deze wordt gekenmerkt door de Heuvelrug met heide en bosgebieden en anderzijds de Gelderse Vallei met het natuurschoon van het Valleikanaal , de verschillende beken en de uitgestrekte landbouwgebieden aan de oostzijde.

Na eeuwen van veranderingen is het oude ontginningslandschap te herkennen in de nog grotendeels aanwezige verkavelingsstructuren. Latere landschappelijke en historische ontwikkelingen hebben vele sporen nagelaten. Zo bezit dit landschap grote cultuurhistorische, natuurhistorische en ecologische waarden en is bovendien van onschatbare betekenis als omgeving voor de bebouwing. Niet alleen de Buitenplaatsen, de kerken, de voormalige tolhuizen, talrijke villa’s, een oorlogsmonument, militair-historische objecten, maar zeker ook de vele boerderijen herinneren ons aan het verleden.

Ze maken de omgeving vertrouwd en herkenbaar. Een omgeving die ook heden ten dage nog hoog wordt gewaardeerd.

Om de hele ontwikkeling van het landschap hier weer te geven voert veel te ver. Wel heeft de Rooms-katholieke kerk, met name de bisschop van Utrecht en de gemengde landbouwbedrijven hier een groot aandeel in gehad. Het gemengde landbouwbedrijf was de basis voor de oude cultuurlandschappen.

In latere tijden hebben ook de buitenplaatsen en landgoederen een groot aandeel gehad in de ontwikkeling van het landschap op het huidige Leusdens grondgebied. Nu worden deze delen van het Leusdens grondgebied, middels afgesloten convenanten, duurzaam beheerd, ontwikkeld en onderhouden.

De agrarische sector is de belangrijke drager van het buitengebied. Juist in die agrarische sector doen zich veel veranderingen voor. Het stoppen van agrarische bedrijven is van alle tijden. Door de jaren heen zijn in Leusden, om allerlei oorzaken, veel agrarische bedrijven verdwenen. Door de uitbreiding met vele woonwijken, maar ook door opvolgingsproblemen en nog andere redenen. Toen ik laatst een wandeling meemaakte op het landgoed den Treek, vertelde Maaike van Heek, behorend tot de grote familie de Beaufort, dat het aantal agrarische bedrijven op het landgoed in de laatste honderd jaar is teruggegaan van plusminus 26 naar 5 nu.

Die teruggang stopt niet de komende jaren. Naar verwachting zal er tussen nu en 2030 zo’n 25% van de stallen en bedrijfswoningen leeg komen te staan. Nu zijn de vrijkomende landbouwgronden het probleem niet. Ik las zaterdag 1 november j.l. in het Reformatorisch Dagblad een artikel, getiteld: Slag om grond. De prijzen van landbouwgronden stijgen in rap tempo. Melkveehouders staan in de rij voor vrijkomende percelen, ook natuurorganisaties melden zich. Nieuw beleid van het Rijksvastgoedbedrijf geeft de grondmarkt een extra duw, aldus het artikel.

Maar hoe ga je verrommeling van het buitengebied tegen? Hoe houd je zoveel mogelijk die uitstraling van die boerenerven in stand? Naast de al bestaande regelingen wordt nu een nieuwe mogelijke oplossing uitgeprobeerd: het Knooperf. De ontwikkeling van dit knooperf, genaamd de Achterveldse Eng, wordt gedaan als een pilot. Deze kan bijdragen aan een nieuw Ruimtelijke ordening instrument om leegstand van vrijkomende agrarische bebouwing van een goed beleidsmatig antwoord te voorzien.

Dan kom ik nu aan de behandeling van het raadsvoorstel toe en zal verder spreken namens de fractie Christenunie-SGP. Al in het jaar 2008 sprak onze fractie met de Provincie over knooperven. In ons verkiezingsprogramma 2010-2014 stond letterlijk: Christenunie-SGP wil dat eventuele bebouwing in het buitengebied opgezet wordt middels knooperven. Einde citaat.

En nu ligt er een voorstel voor, om te komen tot het eerste knooperf. In het raadsvoorstel is te lezen dat de voorbereiding zeer zorgvuldig gebeurd is. Wie het Publiek Programma van Eisen gelezen heeft, de voorlichtings- en inloopavonden bezocht heeft, moet wel beamen dat dat zo is. Het is een zeer ambitieus plan met vijf ambities, die stuk voor stuk uitvoerbaar kunnen zijn.

Één van de ambities is levendigheid en reuring op het erf te brengen. Eigenlijk net zo als gebeurd op erven die nog volop in bedrijf zijn. Nu is er op die erven vaak ook met regelmaat een dag van rust, die steeds op een zondag valt. Weliswaar moet op zulke dagen wel het vee en de mens verzorgd worden, maar verder heerst er dan rust. Wij zouden het mooi vinden als dat ook op het knooperf het geval zou zijn.

Wat wij ook een mooie ambitie vinden is de versterking van de grondgebonden landbouw. Mooi dat dat o.a. ook ruimte geeft voor groei van het agrarische bedrijf.

Al met al kunnen wij instemmen met dit raadsvoorstel en hopen van harte dat er een koper komt, met een mooi plan, dat binnen de gestelde kaders blijft en de voorgestelde doelen realiseert. Dit tot versterking en onderhouding van ons mooie buitengebied.

Die versterking en onderhouding, maar ook de ontwikkeling van dat buitengebied, daar wil ik mij persoonlijk ook graag, naar mijn vermogen, voor inzetten. God heeft mijn leven zo geleidt, dat ik nu in de raad van Leusden mag zitten.

Ik wil mij volledig inzetten en mijn vele contacten in Leusden daarbij gebruiken. Die contacten zelfs nog uitbouwen, want als raadslid wil ik op de hoogte zijn van wat er speelt in het buitengebied, verreweg het grootste deel van de gemeente Leusden.

Ik dank u.

Bronvermelding:

Leusden. Geschiedenis en architectuur ( MIP Utrecht).

Onderzoek Alterra in opdracht van InovatieNetwerk.